Peyxam-îlhambexþê/a nivîskêr!
Bo derbarê jiyana tekakesî jî, bo kesên derbarê pirsgirekên kolektîf de dipeyvin jî bilêvkirina peyva ‘Dixwazim’ hema hema peyva sereke ya tê ser zimên e. Heçî vê heyama ku danûstendina pirî mirovên li hev dicivin (li Cafeyê, komeleyê, saziyê, hevpeyvînekê, li cîhana sanal, li parkê û li malê) wekî di heyatê de tiþtekî din tune be her li ser mijarên giþtî-civatî tê peyivîn û di wan danûstendinan de peyva herî pir tê bilêvkirin ‘dixwazim’ e!
Baþ e kaka giyan, tu çi dixwazî?
‘Dixwazim cîhan nav aþtiyê de be; dixwazim hemî mirov wekî hev bijîn û bextewar bin; dixwazim kurd bibin xwedî dewletê; dixwazim kurdî bibe zimanê perwedehiyê, bazarê û tevahiya jiyanê; û dixwazim kurd bibin yek, dixwazim dagirkerî û mêtîngerî biqede em kurd azad bibin; û dixwazim vê pêk bînim, wê ava bikim, herim ser hîvê û hwd.’
Ji ber kes kesî re nabêje, heyra mexwaze, BIKE, pêþî tu egerên dixwazima xwe bîne cî; dixwazim dixwazim dixwazim û dawiya dixwazima hev mûjilkirinê-manîpîlekirinê nayê; çawa be belaþ e… Lewma dema meriv ji dixwazimê berê xwe dide kirinên dixwazimkaran, dibîne ku peyva ‘dixwazimê’ tu car ew qas nebûye ji rêzê, bêhikum a navgîna axaftin û danûstendinên li dor pirsa kurd a di devê xwe de daxistine asta mijareke galegalê: “Qey dema dixwazimê bilêv dikim berpirsyariyekê digirim ser xwe yan pereyên xwe tê didim! Ê ez jî bixwazim li haziran kêm nemînim. Çawa be piþtî vexwarina çayê-qehweyê-bîrayê-þerabê xwendina manîfestoya ji bejnê zêdetir û lihev xweþkirinê û hev manîpîlekirinê û tatmînbûyînê û tatmînkirinê her kesê rabe ewka xwe daweþîne û berî bide malê…”!
Adorno gotiye: “Hiþmendiya herî li pêþ herî radîkal a derbarê bobelatekê de jî ji xetereya rizînê ji bûyîna mijareke li ser galegal-gevezetî tê kirinê ne jêbexþ e”.
Yanê ku dixwazim hebe û kirin tunebe, nexwe çima bilêvkirina ew qas dixwazim’ên pûç û vala? Belkî bêsadeqatiya ji dixwazimê re ye, belkî jî nexweþî ye…
Belkî jî bawerî û motîvasyon, ango peyxam-îlhama kurdan mirî ye, yan kurd bê îlhambexþ mane?!..
Bo nivîskar sedema dixwazimê û hêza pêkanîna dixwazimê, peyxam-îlhambexþ:
(Daxwaz-sadeqat, motîvasyon-dîsîplîn, bawerî-pêkanîn, sedem-îlhambexþ)
Wekî endamên civaka li jor a ‘dixwazim’ên wan ne diqedin ne jî pêk tên nivîskar jî xwedî dixwazim e; dixwaze metna herî baþ, rista herî bedew, hevoka herî çak bihone binivîse.
Di wê dixwazima nivîskêr de ku kêm-zêde çê-neçê daxwaza xwe pêk tîne de; zimanzaniyê, rêzimanê, teoriyê, wêjenasiyê, teknîkê didim alikî, çiku di lêkirina metnekê de ristekê de ew ne zanînên pêkanîna daxwazê yên kêmqisûrkirina metnê ne, tiþtê nivîskar daxwaza xwe pê pêk tîne, maka daxwazê baweriyê motîvasyonê peyxam-îlham e…
Ew hêzê ji îlhambexþ digire, sedema nivîsandina wî/ê îlhambexþ e; baweriyê bi îlhamê tîne, motîvasyon ji îlhamê ye, metnê ji îlhambexþ re dinivîse; helbest, çîrok, stran û hwd. ji îlhambexþê/a di serê nivîskar de re ye. Ew ji îlhambexþê/a ku ji kesî re navê wî/ê mikur naye re hunera xwe dixemilîne, peyam û daxwaza xwe di nav hunera xwe de radigihîne.
Kî ye çi ye îlhambexþa bawerî û motîvasyonê dide nivîskar ku nivîskar bi hêza wî/ê daxwaza xwe pêk tîne? Çendîn hin bêjin danek xwedê ye, bexþek xwedayî ye jî; bi min, ne li esmên li jêr e, ji mirov e ji mirovan e li cîhanê ye; daxwaza cîhaneke xweþiktir, civateke bîrdozî ye, yezdan e, ol e, netew e, çîn e; jinek e, mêrek e, evînek e, hestek e, dostaniyek e, xwende ye, tekoþînek e, rêberek e, dîrok e, belkî darek e kevirek e; heta peyvek e, yan serdemeke piþtî zemanî yan a berî vî zemanî ya me nediye em ê nebînin e…
Baweriya nivîskar ji îlhambexþ tîne wekî a ‘Qumqumokê bo vemirandinê di devê xwe de av biriye li arê Brahîm Pêximber diþewitîne kiriye’. Wekî ya ‘Moriya bi rêya hecê de meþiya ye’! Efsane wiha behs dike; Qumqumok: “ku nikaribim êr vemirînim jî ez ê aliyê lê me diyar bikim”. Morî: “ku nikaribim bigihîjimê jî ez ê li wê rêyê bimirim”.
Ev motîvasyon e; nivîskar jî a wisa bi dirustî û dilsozî pê de tere xwe li zorî û zehmetyan nade alî, fedakariyê dike-heta asta xwe îzolekirinê (ketina çilexaneyê); malbat jî, dost jî, civak jî, hezkirî jî çi qas bixwazin bibin têkbirên motîvasyona wî/ê, heta nedirustiyê lê bikin jî, lê ew bi prensîp bi îman-bawerî bi îlhambexþê/a xwe re sadiq e; bi motîvasyona ji îlhambexþ digire bi hemî hebûna xwe xwe didê, hewl dide ‘dixwazim’a ku peyama tê de ji îlhambexþ re ye pêk bîne. Çiku, çendîn metn di nav bergekê de li bazarê belav bibe jî lê tiþtê tê de ji îlhambexþê/a di seriyê nivîskêr re ye.Yanê jêderka nivîskar a daxwazê, ya bawerî bi pêkanîna daxwazê anînê, ya motîvasyonê timî tim peyxam-îlhambexþa wî/ê ye.
Îlhambexþ bi pênaseyek din sewdaserî; belkî bo temamiya jiyanê, belkî bo çend berheman, belkî bes bo berhemekê û paþê, bo berhemeke din ‘belkî’ îlhambexþ an sewdayek din…
Yanê berî zimanzaniyê, rêzimanê, teoriya wêjeyê, teknîka metnê îlhambexþek divê li kêleka balgiyê nivîskêr rûne xewê li nivîskêr biherimîne heta ‘dixwazim’ hatiye pê…
Helbet îlhambexþek nebe jî tê nivîsîn. Lê di hevoka pêþî de metna bêîlhambexþ hatiye nivîsîn xwe dide dest; rijî, tamsarkî, bêhest, bêruh, ne samîmî; ya ku nivîskar xwe tê de neêþandî, gotî bila zû ji destê min derê yan navê min jî li wir hebe!... Yan jî, bêîlhambexþ di seriyê xwe de dinivîsin jê dibin dinivîsin jê dibin dinivîsin jê dibin, genî dikin; tu car nabe qismetê kaxizê…