• Nûçe
  • Nûçeyên Çandî
  • Serbest
  • Hevpeyvîn
  • Berhem
  • Çapemenî
  • Spor
  • Dinya
  • Ên Din
    • Aborî
    • Portreya Mehê
    • Nivîsênkarên Mêvan
    • Foto-Nûçe
    • Xêz
    • Tenduristî
    • Klîba Hefteyê
    • NÎQAÞ
    • Ji Çapemeniya Dinyayê
    • E-pirtuk
    • Covit-19
    • 2019: Hilbijartina Herêmî
    • 2018-06-24: Hilbijartina Giþtî û Serokomarî
    • 2014: Hilbijartina Herêmî
    • 2015-sermawez-pusper: Dîsa Hilbijartina Giþtî
    • 2011, Hilbijartin
    • 2010, REFERANDÛM
    • 2009, Hilbijartina Herêmî
    • EURO 2016
    • EURO 2020
    • Kûpaya Cîhanê 2010
    • Kûpaya Cîhanê 2014
    • Kûpaya Cîhanê 2018
    • Kûpaya Cîhanê 2022
  • Rûpela Pêþî
  • Qunciknivîskar
  • Bedran DERE
Bedran DERE

Bedran DERE

bedrandere@hotmail.com

  bedrandere

  bedrandere

RÛREÞIYA KURDAN

Dîrok : 24 05 2021

Li vê dinê yek ji tiþtên ku herî zêde min diêþîne xizanî ye. Ji kerema xwe re bila kes nebêje "ya muhîm jiyana bi rûmet e." Cîhê ku lê xizanî hebe parastina rûmetê pir zehmet dibe. Civakeke xizan ji tu alî ve nikare pêþkeve, heta dikare rûmeta xwe jî winda bike. Mijareke ne ew qas tevlihev e. 

Binêrin... Li rojhilatê Kurdistanê dirama kolberan ku bi temamî ji ber xizaniyê derketiye, li ber çavan e. Me di nivîsa berî niha de bi detayan behs kiribû. Niha em bala xwe bidin ser rûreþiyeke din ku empozeyê kurdan hatiye kirin; "karkerên demsalê". 

Tu gotineke me ji ked û xebatê re tune ye. Ev serbilindî ye, serfirazî ye. Îtîraza me ji xulamî û koletiya ji xelkê re heye. 

Di vê sedsala 21’ê de tu dewlet, tu pergal nikare gelê me bi jin û zarokan ve mehkûmê heqdestek belaþ bike. Ne tenê kurd tu kes divê vê muameleya dij însanî qebûl neke.  Pirsa esasî di vê derê de ye: em çima mecbûr mane vê koletiyê qebûl bikin.

Mirovên Îzmîr, Trabzon, Edeneyê  çima nayên Riha, Amed û Wanê di zeviyên me de wekî "karkerên demsalê" naxebitin. Ma erdê wan ji yên me dewlementir e?  

Ka bala xwe bidin deþta Mûþê, aliyekê digêhêje Solxanê aliyê din heta Wanê dirêj dibe. 

Di nav re çemê Mûradê û bi dehan çemên din li hev ba dibin, diherikin, ji cur bi cur nebatên wê re dibin ab-i heyat.

Eger xwediyê deþta Mûþê hebe, berhemên wê têra heft diwalan dikin. Dîsa keziyên Dîcle û Firatê wekî sifreyeke îlahî ye li pêþ gelên Rojhilata Navîn raxistiye. Helbet eger xwedî lê were derketin. Yên bawer nakin bila li Hollandayê binêrin. 

Bi erdê xwe yê bi qasî wîlayetek Kurdistanê, ev welatê piçûk pêdiviya sebzeya temamê Ewropayê temîn dike. Em vegerin ser mijara "karkerên demsalê". Dîmenên  ku her sal derdikevin holê ker kesên xwedî wijdan aciz dike.

Perîþanî ji derketina malê dest pê dike, di rêwitiyê de qeza, bela, hemû þertên xirab yên jiyanê li benda wan in. Zarokên ku bi malbatên xwe re diçin, ji perwerdê bêpar dimînin.

Bi destpêka demsalê re, qismekî malbatan ji bajarên cuda yên bakurê Kurdîstanê, bi jin û zarokan ve  diçin bajarên cuda yên Tirkiyeyê. Qismekî wan di konan de, qismekî wan di xirbeyan de dijîn.

Li wan deran þertên xirab yên hijyenê, kêmasiya av û elektrikê, birçîbûn, westan, nexweþî di asteya herî jor de ye.

Piraniya wan berî derketina rojê saet di 4-5’ê sibê de diçin nava zeviyan heta 9’ê þevê kar dikin. Yanî 16-17 saetan bi navberên pir piçûk, di xizmeta xwedî zeviyan de ne. Heqdestê mêran herî zêde 150 yê jinan jî ji 100 lireyî derbas nabe. 

Berê ku bala me biçe ser firqiya navbera yewmiya jin û miran, gelo bi vî pereyî mirov di þertên Tirkiyê de çi dikare bikire?  

Pîvana min dîsa goþt e. Xebatkarek demsalê, di berdêla 17 saetên xebatên xwe de ancax dikare 2 kîlo goþtê sor bikire. 

Mîna ku ev ne bes be, pir caran ji ber axaftina kurdî yan jî ji ber guhdarîkirian muzîka kurdî dibin hedefa êrîþên nijadperstan. Nimûneya hovîtiya li Sakarya û ya Rîzeye, zû bi zû nayê ji bîr kirin. Ma ev ne koletî be, çi ye?  

Xebata wan ne di bin ewlekariyê de ye, tu sîgorteyek wan tune ye. Yanî qaçax têne xebitandin. Di qeza û belayekê de kes xwedî li wan dernakeve. Eger mirov li helwesta hikumeta Tirkiyeyê binêre, dibîne ku ew qas bêedaletî, bê hiquqî, xebata qaçax bi teþwîqa dewletê tê kirin.  Pêdiviya dewleta Tirkiyeyê bi heqdestek erzan heye, yanî jê re kole lazim in. Lewma ji bo gel hewceyî vî karî bike, bi zanebûn li heremên kurdan kargeh yan jî navendên endustrî teþwiq nake. Hemû bazara ekonomî di 4-5 bajarên mezin de kom kiriye. Bi vî awayî kesên vê koletiyê qebûl nekin, mecbûr dimînin cîh û warê xwe biterikînin biçin wan metropolan bijîn û ji xwe re kar peyda bikin. Di vê derê de siyaseta dewleta Tirkiyeyê ya valakirina Kuristanê jî derdikeve holê.

Werin em çend pirsan bikin û bersiva wan ji wijdana her kesî re bihêlin.

Ev malbatên kurdan wê heta kengê xulamiya xelkê bikin?

Heta kengê ewê bi kufur û heqaretên xelkê re rû bi rû bimînin?

Heta kengê, xwîdana eniya wan  li memleketê xelkê birije?

Heta kengê ewê di her carî de ji ber kurdbûna xwe bibin hedefa êrîþên nijadperestan û xwîna wan tevlî xwîdana wan bibe?

Ev nijadperstên ku êrîþ dikin cesaret ji kîjan qelsiya kurdan digirin?

Cezayê van nijadperstan wê çawa were birîn? 

Heta kengê ewê ji ber aîdiyeta xwe wisa piçûk werin xistin, rûmeta wan ji dest wan were girtin?

Gelê kurd wê heta kengê tehemulê vê rûreþiyê bike?

***

Ji bo yên bixwazin lê guhdarî bikin:




Bedran DERE

Hemû Nivîsên Bedran DERE

Hûn dikarin li van jî binêrin

9 hezar sal e em wê vedixin

9 hezar sal e em wê vedixin

09 08 2008

Zimanekî navmalî-navxweyî dê çawa ji derbên emperyazlîzma ziman rizgar bibe?

Zimanekî navmalî-navxweyî dê çawa ji...

03 02 2014

Îranê pereyên xwe guhartin

Îranê pereyên xwe guhartin

24 07 2017

Li Hemedanê bajarek 2 hezar salî hat dîtin

Li Hemedanê bajarek 2 hezar salî hat...

23 04 2017

Gotina hefteyê: Bila dozger bikevin nav tevgerê

Gotina hefteyê: Bila dozger bikevin nav...

17 12 2010

Nûçeyên nû

Li ser 'Þeþaqil' a Cîhan Roj heft rexne, heft pesin

Li ser 'Þeþaqil' a Cîhan Roj heft rexne, heft pesin

31 01 2023

Em xwe nû dikin

Em xwe nû dikin

30 01 2023

Zerik dîsa dikeve hilbijartinê

Zerik dîsa dikeve hilbijartinê

30 01 2023

Lîstikvan Annie Wersching di 45 saliya xwe de mir

Lîstikvan Annie Wersching di 45 saliya xwe de mir

30 01 2023

Li Yeni Sahneyê meha reþemî

Li Yeni Sahneyê meha reþemî

30 01 2023

Nivîsên Nû

Çorê ARDA

Romana nûjen an jî kevneþopîn?

Çorê ARDA

Çorê ARDA

Anatomiya Fermana Dîtiran

Çorê ARDA

Cemîl Andok

Kovarê kirmanckî

Cemîl Andok

Çorê ARDA

KORERÊYA VEBÊJ

Çorê ARDA

Omer Dilsoz

Gelo ev “bêqewlê” li kî derê ye?

Omer Dilsoz

Salname

HERE JOR

Diyarname

  • Derbarê Diyarnameyê de
  • Yên piþtgirî didin Diyarnameyê
  • Agahiyên ji bo nûçeyan
  • Bikaranîna Diyarnameyê
  • Têkilî-Contact-Ýletiþim

Nivîskar

  • Cemil Oguz
  • Helîm YÛSIV
  • Cemîl Andok
  • Çorê ARDA
  • Þêxo Fîlîk
  • Cîhan ROJ
  • Zekî OZMEN
  • Hekîm Sefkan / Tava Heyvê
  • yeqîn h.
  • Kazim Polat
  • Welat Dilken
  • Rifat Arya/ Mesîla Dil
  • Mîrza Ronî
  • Bedran DERE
  • Omer Dilsoz
  • Krîstîn Ozbey
  • Dilþêr Bêwar
  • Arjen Arî / Agirdank

Beþ

    • Nûçe
    • Nûçeyên Çandî
    • Serbest
    • Hevpeyvîn
    • Berhem
    • Çapemenî
    • Spor
    • Dinya
    • Aborî
    • Foto-Nûçe
    • Xêz
    • Nivîsênkarên Mêvan

 

    • Xêz
    • Tenduristî
    • Klîba Hefteyê
    • NÎQAÞ
    • Ji Çapemeniya Dinyayê
    • E-pirtuk
    • Covit-19
    • 2019: Hilbijartina Herêmî
    • 2014: Hilbijartina Herêmî
    • 2015-sermawez-pusper: Dîsa Hilbijartina Giþtî
    • 2011, Hilbijartin
    • 2018-06-24: Hilbijartina Giþtî û Serokomarî
  • Facebook
  • Twitter
  • RSS

Copyright © 2005-2023 Diyarname