Ji Miguelê Bira Re
In memoriam
Biçûkê bira, va ez li ser wê banqa kevirîn a li ber malê rûniþtime,
û me ji kûrahiya kezebê bêriya te kiriye!
Xweþ tê bîra min ku tam vê kêlîkê me dilîst û yadê em ferrikandin:
"sêlekno, de hadên!.."
Va ez xwe vediþêrim vêga;
nola berê, ev diayên êvarê
tev bi wê heviyê ne ku tu min nebînî!
Li hol û hêwanê, û li dalanan.
Wê çaxkê, yê xwe vediþêre tu yî, yê te nabîne ez.
Xweþ tê bîra min, birawo, em bi girî vekirin axx vê lîskê!
Miguel, te þeveke tebaxê
veþart li berbangê.
Lê di þûna ken û xweveþartinê de, axx tu çawa bêpayan êþiya!
Û ev dilê cêwî yê berê êvarên te
helak bû ji dîsanedîtina te.
Û siyê, jixwe serdanpê rih aniye zevtê.
Bi ya min ke biçûkê bira, de bilezîne derê!
Te got erê? Wê yadê bikeve fikaran!
CESAR VALLEJO
ji fransî: yeqîn h.
***
*CESAR VALLEJO, ango bi navê xwe yê din César Abraham Vallejo Mendoza, nivîskar û helbestkarekî karîger ê Perûyî ye. 16 adara 1892’yan li li bakurê Perûyê, li bajarê Santiago de Chucoyê, li gundekî biçûk ê çiyayên Andê çêbûye. Ji malbateke ku bi‘esil binecih-îspanyol e. Di salên ciwaniyê de pêwendî ligel helbestê daniye.
Dad û wêje xwendiye, çend caran dev ji xwendinê berdaye û dîsa lê vegeriyaye. Di 1915’an de di beþa wêjeya îspanyolî de lisansa bilind xwendiye. Di 1921’ê de li Trujilloyê, wexteke kurt di girtîgehê de maye. Di 1923’yan de koçî Parîsê kiriye û heta bi mirina xwe li Parîsê niþtecih maye. Karê rojnamegeriyê jî têde gelek kiriye. Têbiniyên gerê, gotar û lîstikên þanoyê nivîsiye. Tev li þerê navxweyî yê Îspanyayê bûye û pêwendiyeke wî ya dostane bi F.Garcia Lorca, Rafael Albertî û gelek helbestkarên din re çêbûye.
César Vallejo, yek ji helbestkarên mezin yên ziman-îspanyol tê binavkirin. Wekî helbestkarê herî navdar ê Perûyê tê zanîn û her wiha yek ji nûjenparêzê welatên Amerîkaya Latîn ê sedsala 20’an e.
Temayên helbestên wî bêtir mijarên civakî yên wekî bindestî, newekhevî, mirin, êþ, kêm be jî evîn û helbet Parîsa ku lê miriye ye!
Bêtir bi îspanyolî û kêmtir be jî bi fransî nivîsiye.
César Vallejo, 15’ê Nîsana 1938’an, rojeke înê (ne pencþemê!) ya bi þilî li Parîsa Fransayê miriye û navê wî piþtî mirina wî deng daye!
Hin berhemên wî:
- Los Heraldos Negros/Peyamnêrên Resiyê: 1919, Helbest
- Trilce: 1922, Helbest
- Tungsten: 1931, Roman
- Poèmes Humains/Helbestên Însên: 1939(P.M.), Helbest
- Poésie Complète/Hemû Berhem: 1965 (P.M.), Helbest
Têbiniya Diyarnameyê: Nivîskarê me yeqîn h. ji du hefteyan carek helbestek, an pexþanek Cesar Vallejo werdigerîne û di quncikê xwe de pêþkêþî we bike.