HAYDAR DILJEN
Bi roj Amed de germeya hewayî beytarê 38-45 dereceyan de yo. Labelê şewî honik ê. Şewe germey yew rey heta 18 dereceyan zî kewna. Min nê zîyaretê xo yê Amedî de zaf cay û embazî dî û zaf çû cuyaya. Ez do ê çîyan ra şima rê çend notan binusa.
Ez rojêk vera şanî şîya Xanê Zûlîyan (zêlû) ke embazê bivîna. Xanê Zûlîyan xanêko tarîxî yo, serra 1683ê de ameyo awankerdiş. Nezdîyê "Çarşîya Şewitî", asinkaran mîyan de yo û nika sey qehwexane yeno bikarardiş. Muşterî ci zî hema hema nîme cinî nîme zî camêrdî yê.
Ez senî ke nêzdîyê xanî bîya, vengêdê muzîkî yo berz ame mi goş. Mi tana bi baldarey agoştarey kerd û ez kewta xanî mîyan ke ez çi bivîna, xan pirê muşterî bi. Mi va qey konser esto. Veng vengê Selahattîn Demirtaşî bi. Selahattînî dêra "Porê delala min sor e” vatê û xeylê cinî û camêrdê ke qehwe de roniştî bî zî bi coşa bi ey a vatê! Kêfê mi zaf ame. Ganî şima bizanê ke Selahattîn kurdan mîyan de zaf yeno sînayîş.
***
Rojê, dihîrê, hewa zaf germ bi. Ez Dîclekent de Ceylanî ver o nişta texsîyê ke ez şira kê xo. Ez kursîyo kaleka şofêrî de ronişta û min şofêrî rê va, xeyrê xo mi berê filan ca û mi kemerê xo girê da. Şofêr gencêdo zaf rihuwate û şên bi. Şofêr bi baldareya ewnîya mi ra û mabênê ma de no dîyalog ravêrd:
- Apo, ti kotî ra yê?
- Ez Amed ra ya.
- Nê lo, mi va belkî ti Ewrûpa ra yê.
- Çi rê?
- Mi heta nika, bê to, kesna yo ke nişto erebaya min û kemerê xo girê dayo nêdîyo!
***
Rojê zî ez çarşi ra ameya keye. Ez Ameya asansorî ver ke bivijîya cor. Cinikê zî asansor pawitê. Mi texmîn kerd ke cinêke zî apartmanê ma de roşena. Seba ke nezaket bo, mi cinêke rê va "merheba." Cinêke bi tirkî va; "çiçî yo, se bîyo." Mi va, "çîyê nêbîyo, ti embrîyana ma ya û mi waşt ez to rê vaja "merheba". Cinike va, "Tiya de, bi taybetî cinî û camerdê ke pê nêsilasnenê, pêrê nêvanê "merheba", labelê ti rind kenê." Ma vanê ewropayijî serd ê, labelê sûkijê ma ewropayîjan ra serdêrî yê.
***
Rojna, demeyo ke vereşanî ez ameya keye, mi dî ke baxçeyê sîteyê ma ver o û sîte mîyan de 5-6 erebeyê sivîlî, labelê sey ê polîsan asayê, vindertê. Çend polîsî zî ereban ra vejîyayê û pawenê. Pêrine dest de sîlehî estî bî. Mi pawitox (bekçî) û dergevanê (kapicî) ma ra ra pers kerd û va se bîyo?. Dergevanî va "Kayûm” sîteya ma de ameyo meymandarey. Nê polisî zî ey pawenê. Mi Swêd ra dergevanî rê formayênda DALKURDî ardibî. Ey a forma dêbî xo ra û înan mîyan ra geyrayê. Embirîyananê ma ra yewî va, "mamoste, ti vînenê, şaredarê ma tik û tenya geyrayê, "Kayûm" bi henday polîsan a geyreno!"
***
Demeyo ke mi no nuşte nusayê, Mutlu Canî medyaya komelkî de nuşt û va "Wezeratê Perwerdeyê Milî yê Tirkîya (MEB) mafê hazirkerdişê kitabanê kirmanckî (zazakî) dayo Unîversîtaya Çewligî." No maf verî dabe Unîversîtaya Artûklu. Şima do vajê çi ferqê beyntarê Artûklu û Çewligî de esto? Ferqêndo zaf gird esto. Unîversîteya Artûklu û mamosteyê ke wija de kar kenê, kirmanckî sey lehçaya kurdkî vînenê û alfabeya kurdkî ya Celadet Bedirxanî bi kar anê. Mamosteyê ke Unîversîtaya Çewligî de kar kenê, kirmanckî sey ziwanêndo cîya vînenê û alfabeyêka viraştê ya nezdîyê alfabeya tirkî bi kar anê.
***
Kombîyayîşê 30 yê Grûba Xebate ya Vateyî do 26ê temmuze de Dihok de dest pa bikero. Kombîyayîş do panc rojan biramo. Ez do nuşteyê xo yê ameyoxî kombîyayîşê Grûba Vateyî ser o binûsa.
Amed ra şima rê selamê germî!
24.07.,2017, Yenî Ozgur Polîtîka